Уваход
Леў Васільеў нарадзіўся 19 лютага 1926 года ў горадзе Ярцава Смаленскай вобласцi ў cям'i настаўнiка Гурыя Яфiмавіча. Настаўнiкам працаваў i дзед Лаўрэнцiй. Такiм чынам, Леў Гур'евіч быў настаўнiкам у трэцiм пакаленнi.
Скончыў школу і адразу стаў у ёй настаўнiкам
Пасля заканчэння Багародскай няпоўнай сярэдняй школы ў 1940-1941 гг. вучыўся ў восьмым класе Ярцаўскай школы №4.
Падчас акупацыі Леў жыў у Ярцаве, працаваў на торфараспрацоўцы недалёка ад горада. У верасні 1943 года яго вывезлі на прымусовыя работы ў Германію. Леў Гур'евіч успамiнаў, што працаваў там разам з іншымі падлеткамі ў баўэра. Гаспадар пасяліў "парабкаў у тым жа свiрне, дзе знаходзiлася жывёла. I кармiў тым, што даваў жывёле".
У 1945 годзе быў вызвалены i да 1950 г. служыў у Чырвонай Армii. Затым працаваў на ткацкай фабрыцы ў Чырвонаармейску Саратаўскай вобласцi Расіі.
Скончыўшы вячэрнюю школу, адразу стаў у ёй настаўнiкам нямецкай мовы. Факт неардынарны.
Васільеў з адзнакай заканчвае завочнае аддзяленне нямецкай мовы Саратаўскага педiнстытута. Дарэчы, такіх дыпломаў на курсе са 100 чалавек было толькi два.
Прыехаў у Горкі пісаць дысертацыю
У 1961 г. разам з сям'ёй пераязджае на родную Смаленшчыну, дзе працуе ў Ярцаўскай школе-iнтэрнаце, а затым – у Дзямiдаўскiм тэхнiкуме механiзацыi сельскай гаспадаркi.
З 1967 г. лёс звязаў Льва Гур'евіча з Горкамi, з кафедрай нямецкай мовы БСГА. Як успамiнаў Васільеў, у акадэмii ён планаваў заняцца навукай, пicаць дысертацыю па методыцы выкладання нямецкай мовы. Здаў кандыдацкiя іспыты, аднак далейшая праца на кафедры не атрымалася.
Пачаў выкладаць у школах у вёсках Маслакi, Рудкаўшчынa i Сялец. Рабіў гэта творча. Распрацаваў для выкладання ўласную арыгiнальную методыку, якая давала плён. Многiя яго вучнi паспяхова паступалі ў iнстытуты замежных моў. У 1986 г. Леў Гур'евіч пайшоў на адпачынак. Але i на пенсii не сядзеў без занятку: многiя гады быў экскурсаводам Горацкага бюро падарожжаў і экскурсій.
Усё жыццё не развітваўся з паэзiяй
Вершы пачаў пісаць яшчэ з юнацтва, а першы твор быў апублікаваны ў 1958 годзе. Яго вершы друкавалiся ў раённых і абласных выданнях Смаленскай вобласці i нават ва ўсесаюзнай газеце "Советская Россия".
З часу прыезду ў Горкі Леў Гур'евіч пастаянны аўтар і кіраўнік літаратурных аб'яднанняў "Крыніцы" – пры газеце "Ленінскі шлях" і "Парнас" – пры "Советском студенте". Вершы друкаваліся ў газеце "Советская Белоруссия", зборніках "Галасы з Горацкага Парнаса", "Блики памяти", "Над родным краем жураўлі" і ва ўсіх выпусках альманаха "Акадэмічны вянок" і інш.
На творы Васільева кампазітары І.Трушкін, К.Кабашоў, Я.Касалапаў напісалі песні "Днепровские волны", "Ой, девчонка, девчонка", "Песня о польских ветеранах". 12 песень напісаў кампазітар А.Кажурын.
У 1999 годзе з дапамогай Горaцкага гiсторыка-этнаграфiчнага музея выйшаў першы зборнік Льва Васільева "Избранное", а ў 2013 годзе, ужо пасмяротна, – "Дорогой жизни".
"Тихий вечер над рекою Проней заигрался в локонах твоих"
У сваёй творчасці Леў Васільеў быў шматгранны, як само жыццё. Яго вершы хвалююць чытача шчырасцю пачуццяў. Асноўныя тэмы: любоў да Радзімы, роднай зямлі, Беларусі, якая стала для Васільева другой Бацькаўшчынай.
Для нас наше единство свято.
Покуда сердце горячо.
Я рядом белоруса-брата
Родное чувствую плечо.
Мікалай Панкратаў, сябра Саюза журналістаў Беларусі, у нарысе "Человек, оставайся собою!.." пра Льва Гур'евіча пісаў: "Рускі беларус ці беларускі расеец? Чалавек, які нарадзіўся ў Расіі, але ўсім сэрцам прырос да Беларусі. Горкі лічыў сваёй другой малой радзімай, таму што большую частку адпушчаных гадоў жыў, працаваў і тварыў тут" (На крылах натхнення: да 30-годдзя народнага аматарскага літаратурнага аб'яднання "Роднае слова". – Мінск, 2016. С. 13).
Хвалявала Льва Гур'евiча i памяць пра мiнулае, пра людзей, пра падзеi i асаблiва пра цяжкiя гады Вялікай Айчыннай вайны. Вось як пiша пра бiтву пад Ленiна ў "Песне о польских ветеранах":
Отгремели боевые грозы,
Но остались в памяти людей…
Плачут белорусские березы
Над сынами польских матерей.
Значнае месца ў творчасцi паэта займала лiрыка, вершы пра сяброўства, каханне, узаемнае i без адказу, пра ўзаемаадносiнах людзей. Для гэтага паэт знаходзiць простыя i пранiкнёныя словы:
Я держу в руках твои ладони.
Задержать стараюсь этот миг.
Тихий вечер над рекою Проней
Заигрался в локонах твоих.
Паэт лічыў, што трэба шанаваць кожную гадзіну свайго жыцця, трэба паспець зрабіць шмат добрых і карысных спраў, трэба шмат працаваць над сабой:
Листает время жизни том,
А мы, земные побратимы, –
Мы мало думаем о том,
Что наша жизнь необратима…
Адмовіўся ад кватэры, у якой было мала сонца
Так атрымалася, што, працуючы ў акадэміі, Леў Гур'евіч не змог своечасова стаць у чаргу на атрыманне кватэры, таму ў маленькiм пакоі шостага інтэрната выгадаваў сына і дачку. У гэтым пакоі пражыў 44 гады (апошнія два – правёў у дачкі ў Быхаве).
Праўда, Горацкі райвыканкам прапаноўваў Васільеву, як малалетняму вязню, аднапакаёвую сацыяльную кватэру. Але Леў Гурьевіч адмовіўся, спасылаючыся на тое, што вокны кватэры не выходзяць на сонечны бок, а яму, як паэту, сонца і святло неабходныя больш, чым асобная кватэра.
Калi аўтар гэтага артыкула даведаўся пра гэта выпадак, то не здзiвiўся, бо ўсё жыццё Леў Гур'евіч прытрымліваўся свайго крэда, якое выказаў у вершы "Подарок":
Пусть день грядущий будет и не ярок, –
Дано немногим душу озарить –
Его я принимаю как подарок,
Стараясь жизнь хоть чем-то отдарить.
Паэт Сяргей Кісялёў, дацэнт БДСГА, сябра Саюза пісьменнікаў Беларусі, у вершы, прысвечаным Васільеву, пісаў:
Над волнами житейского моря
Как свободный паришь альбатрос.
И лишь Богу известно про горе,
Что в душе своей ты перенес.
Не склонял головы перед сильным,
Никого ни о чем не просил –
Сын Великой и гордой России,
Кровно преданный Белой Руси!
Пусть не нажил ни сребра, ни злата,
Ни дворцов, ни тяжелых ключей,
Но душа твоя светом богата –
Неземных негасимых лучей!
"Чтоб, кто знал меня, не поверил, что меня уже нету в живых"
Леў Гур'евіч Васільеў памёр 1 снежня 2012 года на 87 годзе жыцця. Але засталiся яго вучнi i яго вершы. Засталася i памяць пра чалавека, для якога Горкi сталi роднымi.
Трэба пагадзіцца з Анастасіяй Бандуркай, што Леў Васільеў "…быў гуманістам. Сваімі вершамі ён сцвярджаў: "Прыгажосць і дабрыня выратуюць свет". І верыў у гэта да апошняга. …Яго вершы і песні чакае доўгае жыццё. Многім пакаленням яны будуць асвятляць дарогу светлым праменьчыкам паэзіі"" (На крылах натхнення: да 30-годдзя народнага аматарскага літаратурнага аб'яднання "Роднае слова". – Мінск, 2016. С. 25).
Пра гэта быў і адзін з апошніх вершаў Льва Васільева:
Открывая последние двери,
Я хочу, чтоб остался мой стих,
Чтоб, кто знал меня, не поверил,
Что меня уже нету в живых.
Уладзімір Ліўшыц, фота: baa.by
Падзяліцца
1 538
